کارشناس داوری گفت: همه از اوضاع فوتبال ایران و داوری در آن ناراحت و نگرانند و برای نجات از این وضعیت چاره‌ای جز اتحاد و همدلی نیست.
محمد فنایی، درباره مشکلات داوری در فوتبال ایران و بوجود آمدن فضای عدم اعتماد بین داورها و مربیان اظهار کرد: مشکل اصلی داوری مربوط به تشکیلات مدیریتی و سازماندهی داوری فوتبال ماست. ممکن است برخی از دوستان مسئول ناراحت شوند، اما این واقعیت دارد که هر وقت ما انتقادی می‌کنیم، فکر می‌کنند به دنبال پست و جایگاه هستیم و می‌خواهند با گلوله ما را بزنند. ضعف داوری ما مربوط به داوران نیست و بخش اعظم آن مربوط به تشکیلات مدیریت داوری می‌شود.
وی افزود: وقتی کار نظارت و ارزشیابی در سیستم اداره داوری وجود نداشته باشد و یا بسیار کمرنگ و غیرتخصصی باشد، نمی‌توانیم انتظار نتیجه بهتری داشته باشیم. عملکرد داوران ما چگونه ارزیابی می‌شود؟ وقتی کارهای آموزشی ما نتیجه نمی‌دهد، ایراد از کجاست؟ متاسفانه داوران ممتاز AFC هم اشتباهات فاحشی دارند. اشتباهی که در قضاوت بازی ذوب آهن و مس رخ داد، دیگر بحث اشتباه در تشخیص یک داور نیست که بخواهد زود از ذهن‌ها بگذرد. اینجا قانون نقض می‌شود. اگر داور بخواهد چنین خطایی بکند، پس با آدم‌های عادی چه فرقی خواهد داشت؟!
فنایی گفت: این مسیر تا آنجا پیش رفته که مردم و علاقمندان به فوتبال نگران وضعیت داوری ما هستند. اینجاست که نگاه‌ها به داوری ناامیدانه است. چنین اشتباه‌هایی قطعا به گوش مسئولان AFC و فیفا میرسد. وقتی ما خبر اشتباه یک تیم داوری ژاپنی در بازی ازبکستان مقابل بحرین را شنیده و ممکن است نام او توسط سوی فیفا یا AFC از لیست داوران بین‌المللی خارج شود، به طور طبیعی عملکرد ما هم به اطلاع آنها میرسد.
این کارشناس داوری تاکید کرد: باید سیستم داوری در فوتبال ایران متحول شود و تک‌محوری نباشد. نباید مدیریت انفرادی بوده و مابقی اعضا تنها نقش دکور را داشته باشند. فعالیت کمیته داوران اید‌ه‌آل نیست. من با اشخاص کاری ندارم و ایراد را به سیستم می‌گیرم. حضور عنایت در محافل بین‌المللی به عنوان مدرس فیفا و AFC برای داوری ما افتخار است، اما اینکه کار کمیته به صورت گروهی انجام نمی‌شود و در دوران نبود او همه چیز معطل می‌ماند، درست نیست. یکی از بخش هایی که باید در این کمیته فعال شود بحث‌های آموزشی است که به نظرم تقسیم کارهای آموزشی در کمیته گم شده و شاهد نظم خاصی در آن نیستیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا استفاده از داوران جوان در لیگ برتر به مشکلات داوری افزوده است، نیز اظهار کرد: ورود جوانان به کار داوری بسیار خوب است، اما این هم به مقوله مدیریت کار تشکیلات داوری برمی‌گردد که از هر داور چگونه استفاده شود. برای گماردن داوران در بازی‌های مختلف کار کارشناسی گروهی صورت نمی‌گیرد تا از بروز تنش‌های احتمالی جلوگیری کنند. ما نباید بازی‌های سنگین را به داور‌های کم‌تجربه بدهیم و در این صورت نسبت به کسب تجربه آنها هم بی‌اهمیت نباشیم.
فنایی گفت: باور کنید تنها به عنوان کارشناس این مطالب را بیان کرده و نیتم کمک به پیشرفت داوری در فوتبال ایران است. من هیچ وقت دنبال پست و مقام نبودم و در حد خودم موفقیت‌هایی داشته‌ام، اما متاسفانه رویه‌ای که در سیستم مدیریتی فوتبال ما وجود دارد نه تنها پیشرفت را از آن گرفته، بلکه شاهد پسرفت‌هایی هم هستیم. ما کاری کردیم که مردم اکنون نسبت به داوریها ناراحت هستند. ازطرفی ناهنجاریهای موجود در فوتبال ما باعث متضرر شدن داوریها هم شده است. هنوز هم معتقدم اشتباهات داوری سهوی بوده و مغرضانه نیست و در برخورد با این اشتباهات شاهد بی‌انصافی‌ها و بی‌احترامی‌های زیادی هستیم. کما اینکه اعتماد و احترام میان داوران و مربیان فوتبال باعث تقویت داوریها می‌شود. وقتی کوچکترین اشتباه یک داور به عنوان یک خطای بزرگ نشان داده می‌شود، این نگران کننده است؛ چون همان داور ممکن است برود و پشت سرش را هم نگاه نکند. مردم، مدیران، مربیان فوتبال باید صبر و شکیبایی بیشتری داشته باشند. بالاخره تا وقتی که این فوتبال است، همین داوران باید آن را قضاوت کنند. ما اجنبی پرست نیستیم که بخواهیم از کشورهای دیگر داور بیاوریم. این داوران هم سرمایه‌های ما هستند که باید صبور باشیم و به آنها قدرت تسلط بیشتری بدهیم.
این کاشناس داوری به نکات مثبت داوری در فوتبال ایران نیز اشاره کرد و گفت: باید قبول کنیم که داوران ما در حال رشد هستند و هرچند کیفیت کار پایین آمده، اما کمیت داوری در فوتبال ما بیشتر شده است. جوان‌های زیادی به این حرفه آمده‌اند که نباید با رفتارهای تند انگیزه‌هایشان را از بین ببریم. ما می‌توانیم با یک کمیته قوی در راس داوری کار، داوری را در بخش‌های مختلف سیستماتیک و منظم کنیم تا نتیجه پیشرفتش را ببینیم. کمیته یعنی یک تشکل جمعی، نه اینکه تنها یک شخص بخواهد آن را مدیریت کند. وجود کار گروهی در کمیته داوران به کسی ثابت نشده است.
وی به بحث نبود استعدادیابی داوری در سطح کشور اشاره کرد و گفت: کمیته داوران باید با کمیته‌های داوری در شهرستان‌ها در ارتباط بوده و کار استعدادیابی داوری را به آنها بسپارد. متاسفانه نظام جامعی هم در این‌باره وجود ندارد. روندی که در پیش گرفتیم باعث پیشرفت نکردن فوتبال و داوری ما حتی در آسیا شده است. به حدی که اکنون حتی یک داور وسط از ایران در جام ملت‌های آسیا حضور ندارد و در مقابل از دوازده گروه داوری حاضر در این رقابت‌ها پنج گروه را عرب‌ها تشکیل می‌دهند. ما می‌بینیم کشورهایی چون سنگاپور،عمان، مالزی، بحرین و امارات در جام ملت‌ها داور وسط دارند، اما ایران ندارد!
فنایی با بیان اینکه داوریها می‌تواند به اعتبار و جایگاهی قوی‌تر فوتبال در کشور کمک کند، گفت: فوتبال مخاطبان زیادی دارد و در کشور ما هم روز به روز مهم‌تر می‌شود. وقتی می‌بینیم برای یک اتفاق جزیی مسئولان رده‌بالا، نمایندگان مجلس و … اظهار نظر کرده و در جریان آن هستند، یعنی فوتبال در ایران جایگاه معتبری دارد و داوران وظایف سنگینی پیدا می‌کنند. داوران باید بدانند در کانون توجه‌ها به فوتبال، حضورشان همواره تعیین‌کننده است، پس باید بهتر شوند و این میسر نیست مگر فعالیت در سیستمی جامع، متفکر و گروهی. اگر علاقه مردم به فوتبال نباشد امثال داوران، کارشناسان و حتی رسانه‌ها، جایگاهی نخواهند داشت.
این پیشکسوت داوری با گله‌مندی از مسوولان کمیته داوران گفت: متاسفانه روحیه انتقادناپذیری هم در میان مسوولان کمیته وجود دارد. اینجا هر کسی انتقاد می‌کند، اسلحه به رویش می‌گیرند و فکر می‌کنند دنبال تخریب است. وقتی در راس فوتبال ما مسیر درستی در انتخاب‌ها نداشته و در سپردن مسئولیت فنی تیم امید، به درستی عمل نمی‌کنیم، در سطح پایین‌تر هم همین می‌شود. من هم زمانی که سرپرست تیم امید بودم، نفهمیدم به چه دلیل از کار برکنار شدم. در حالی که شاید حضورم روی نیمکت این تیم در مجامع بین‌المللی به عنوان یک چهره شناخته شده در امر داوری، می‌توانست به اعتبار نیمکت بیافزاید. تصمیم‌ها کارشناسی شده نیست و ما برای معتبر شدن فوتبال‌مان ارزش زیادی قایل نیستیم.
وی افزود: متاسفانه اگر الان شما به کمیته داوران مراجعه کرده و سابقه‌ای از عملکرد محمد فنایی در بازی‌های داخلی طلب کنید، این کمیته هیچ اطلاعاتی در این‌زمینه ندارد. اگر فیفا درباره من استعلامی از کمیته داوران کند، آنها نمی‌توانند جوابی داشته باشند. اصلا آرشیوی برای سابقه داوریها و عملکردها در کمیته وجود ندارد، این در حالی است که حتی در کشوری مثل لبنان که در فوتبال خیلی از ما عقب‌تر است، چنین سیستمی موجود است. حال با این وضع شما به بخش‌های دیگر داوری و این فوتبال چه نمره‌ای می‌دهید؟ این‌ها برای فوتبال ایران خوب نیست.
وی افزود: ما باید در سطح مدیریت فوتبال به گونه ای عمل کنیم که آسیا را بلرزاند، اما متاسفانه در جایگاه‌های حساسی از کسانی استفاده می‌کنیم که محترم هستند، اما صلاحیت مدیریت و اداره صحیح کار را ندارند. نبود مدیریت صحیح در فدراسیون، کار را به اینجا رسانده و می‌بینیم به طور مثال چطور تیم‌های پایه در فوتبال ما روبه نابودی می‌روند. امیدوارم مانند سال‌های دور دوباره به سطح اول فوتبال آسیا برگردیم، اما با روند کنونی و اینکه حریفان ما هم بیکار ننشستند، برای آینده خیلی نگرانیم.
فنایی تصریح کرد: هرچند معتقدم انتقادها و نظرات تاثیری در عملکرد مسوولان فوتبال ندارد، برای خودم متاسفم که سال‌ها در این خانواده بودم و واقعا باید برای روند کنونی فوتبال متاسف بود، اما اکنون حرفم این است که برای نجات این فوتبال همه باید یک‌دل و متحد شویم و خیرخواهانه به دنبال بهتر شدن باشیم. بنده به عنوان یک کارشناس، ضعف‌ها را در حیطه کار خودم گفتم. یکی از مشکلات جدی ما در این مقوله از بین رفتن حرمت‌ها و حفظ حریم کوچک و بزرگی انسان‌هاست. این مساله از بین رفته و در مقابل با یک نظر کارشناسی تندترین موضع‌گیری‌ها گرفته می‌شود. بعضی‌ها وقت‌ها حرفی نمی‌زنم، چون با حرف نزدن در این فوتبال مسموم حداقل احترام آدم سرجایش است.