رنگ داوری ایرانی بر تن جام ملت‌های آسیا

علیرضا فغانی بعد از 51 سال توانست مجوز حضور در بازی فینال جام ملت‌های آسیا را کسب کند که این موفقیت بی‌شک نتیجه عملکرد او باشد. حضور فغانی در این جام بهانه‌ای باشد تا نگاهی داشته باشیم بر حضور داوران ایرانی در جام‌های مختلف فوتبال آسیا در جهان.

اولین حضور داوران ایرانی به طور رسمی در مسابقات خارج از کشور به سال 1327 شمسی و 1948 میلادی برمی‌گردد. در جایی که داوود نصیری مسابقه تیم‌های سودان و اوگاندا را سوت زد و همچنین اولین داور ایرانی بود که در جام ملت‌های آسیا در سال 1964 بازی فینال کره جنوبی و رژیم اشغالگر قدس را داوری کرد.

در دهه 70 میلادی مشهورترین داور کشورمان جعفر نامدار در جام جهانی 1974 و 1978 به عنوان داور حاضر شد. بعد از آن به دلیل فاصله زیاد فوتبال آسیا و اروپا به داوران آسیایی فرصت چندانی داده نمی‌شد اما منوچهر نظری یکی دوران آسیایی بود که در جام ملت‌های 1988 فرصت قضاوت یافت.

در جام ملت‌های 1992 حسین خوشخوان توانست مجوز حضور در مسابقات پایانی جام را کسب کند. وی بازی نیمه‌نهایی ژاپن و چین را سوت زد و حتی دروازه‌بان تیم میزبان (ژاپن) را اخراج کرد در آن دوره ایران در مرحله گروهی حذف شده بود.

جلال مرادی دیگر داور ایرانی بود که در جام ملت‌های آسیا 1996 حضور یافت.

در سال 2000 هم علی خسروی فرصت قضاوت به عنوان کمک داور در جام ملت‌های آسیا را کسب کرد.

مسعود مرادی هم در سال 2004 و 2005 در مرحله گروهی داور وسط بود. 4 سال بعد محسن ترکی و حسن کامرانی در این رقابت‌ها حضور یافتند.

سال 2015 سال برگزاری شانزدهمین دوره جام ملت‌های آسیا بود که حضور داوران ایرانی در آن چشمگیر بود. فغانی و تیم همراهش رضا سخندان  و محمدرضا ابوالفضلی 3 بازی در مرحله گروهی و بازی ژاپن و امارات را در مرحله یک چهارم نهایی سوت زدند. همچنین فغانی در بازی کره جنوبی و عراق به عنوان داور چهارم حضور یافت و در نهایت بازی فینال استرالیا – کره جنوبی را سوت زد.

بیشتر کارشناسان داوری، او و تمیش را تحسین کردند اما بودند رسانه‌هایی که از عملکرد وی انتقاد هم داشتند. از جمله این رسانه‌ها گزارشگران فاکس اسپورتس بودند که ادعا کردند فغانی سوت‌های جهت‌دار و عامدانه‌ای علیه میزبان جام ملت‌ها زده و چون تیم ملی ایران به خاطر قضاوت داور استرالیایی حذف شده بود فغانی می‌خواسته به این سبک انتقام بگیرد.

از دیگر داورانی که به سبب عملکردشان در جام ملت‌های آسیا 2015 معروف شدند می‌توان به بنجامین ویلیامز استرالیایی اشاره کرد. او که داوری بازی ایران و عراق در مرحله نیمه‌نهایی را برعهده داشت با سوت زدن‌های بحث برانگیز خود باعث واکنش بسیاری از افراد و دلگیری هواداران ایرانی شد.

گفته می‌شود یکی از دلایل عصبانیت کی‌روش در این بازی همین ویلیامز استرالیایی بود.

ویلیامز نیز بعد از مدت‌ها سکوت خود را شکست و بحث‌ها و نظرات درباره قضاوتش را مغرضانه خواند. او اضافه کرد بعد از دیدار ایران و عراق به هیچ یک از اخبار منتشر شده توجه نکردم.

تلویزیون و رادیو را دنبال نکردم و حتی اینترنت را هم نمی‌خوانم. چون همه خبرها درباره خودم را مغرضانه می‌دانم.

فغانی نیز در مورد عملکرد ویلیامز در مصاحبه‌ای گفت: از رفتار ژاپنی‌ها لذت بردم آن‌ها هم در مرحله‌ای حذف شدند که ایران حذف شد. اما به راحتی با داور خداحافظی و زمین را ترک کردند. باید به همه داوران احترام بگذاریم و طلبکار نباشیم. هیچ داوری به خاطر مسائل حاشیه‌ای خود را زیر سوال نمی‌برد به جای این حرف‌ها باید فوتبال خود را به فوتبال اروپا نزدیک کنیم.